۷ اصل طلایی برنامه ریزی
مهمترین این اصول(هفت اصل طلایی) عبارتنند از :
۱) برنامه باید تا حد کافی انعطاف پذیر باشد . یعنی در آن یکسری ((ساعات آزاد)) که اختصاص به درس خاصی ندارند پیش شبینی شده باشد تا در صورت پیشامدهای غیر منتظره بتوان به جبران مافات پرداخت و عقب ماندگی ها را در آن ساعات آزاد جبران کرد.
۲) برنامه ریزی باید فردی و براساس خصوصیات ویژه و نقاط قوت و ضعف فرد نوشته شده باشد. در عین حال باید توجه داشت عمل به برنامه ریزی انفرادی هنگامی که فرد با دوستانی همراه شود که از عادات تحصیلی برخوردارند یا هدف مشترکی را تعقیب می کنند،ساده تر است.
۳) در برنامه باید دروسی که پشت سرهم قرار می گیرند از نظر موضوع تفاوت بیشتری با یکدیگر داشته باشند دورس مشابه پشت سر هم خوانده نشوند.
۴) عمل به برنامه << بلافاصله >> بعد از نوشتن آن شروع شود . نیمی از موفقیت در لحظه شروع قرار دارد. این معادله را به خاطر بسپارید:
فردا = هرگز
۵) افزودن بر ساعات درسی و پیشرفت،بصورت پله پله صورت گیرد نه به صورت حرکت موسوی یا سطح شیب دار (البته در دو مورد اخیر احتمال پیشرفت وجود دارد،اما انتظار یک سقوط آزاد را هم باید داشت !)
۶) <<عقب گرد>> گاهی اوقات اجتناب ناپذیر است و آن هنگامی است که به اندازه کافی روی پله پایین تر نمانده اید . یادتان باشد عقب گرد یک اتفاق طبیعی است نه یک فاجعه !
۷) در عمل به برنامه هر وقت احساس خستگی کردید بیاد این جمله بیفتید که << نیمی نیروبخش از پی هر خستگی می وزد>>. پس به پیش ! هیچ کس آنقدر وقت ندارد که تنها از بهترین لحظات استفاده کند. واقعیت این است که هسته مرکزی هر موفقیتی را نظم تشکیل می دهد.
درس‌هایی برای مدیریت زمان
برایان تریسی را می‌توان به عنوان یکی از مدرسان موفق مدیریت زمان مطرح کرد. این مقاله چکیده‌ای از درس‌های وی در این مورد است.
1- کیفیت زندگی شما بستگی دارد به کیفیت مدیریت شما در استفاده بهتر از وقت.وقت باارزش ترین منبع مالی و تمام موجودی شما برای خرید چیزهایی است که در زندگی خواهان آن هستید.وقت از بین رفتنی است،نمی توان آن را پس انداز کرد. فقط می توان آن را به روش های مختلفی خرج کرد.
2- هیچ چیز را نمی توان جایگزین وقت کرد. هیچ چیز دیگری قابلیت آن را ندارد. مخصوصا در مورد روابط شخصی.استفاده از وقت ضروری است. هر کاری نیاز به صرف مقداری وقت دارد.
3- وقت برای به ثمر رساندن هر کاری لازم است. شما چطور از وقتتان استفاده می کنید ؟
4- مدیریت زمان مهارتی است که می توان آن را با انضباط و تمرین فرا گرفت.
5- مدیریت زمان شما را قادر می سازد که جریان وقایع را تحت کنترل بگیرید.
6- شما همیشه آزادید که انتخاب کنید چه کاری را اول انجام دهید،چه کاری را پس از آن انجام دهید و چه کاری را اصلا انجام ندهید.
7- مدیریت زمان بیش از هر چیز به انضباط فردی،خویشتن داری و تسلط بر نفس نیاز دارد.
8- اکثر مردم سرگرم فعالیت هایی هستند که بیشتر آرامش بخشند تا هدفمند بنابراین:
مدام از خود بپرسید: آیا کاری که مشغول انجام آن هستم بیشترین بازده برای وقت صرف شده را دارد یا نه ؟وقت ماده خام زندگی است شما چطور آن را عمل می آورید ؟
9- از کمبود وقت گله نکنید شما تمام وقتی را که وجود دارد دراختیار دارید.
10- بهره وری بالا نتیجه بالا بردن کارایی وقت است. به این ترتیب که فقط مهمترین کارها را انجام دهید.
11- توانایی شما در به تعویق انداختن خوشی های کوتاه مدت تعیین کننده میزان پیشرفت مالی شما در دراز مدت است.
12- ارزش هر چیزی را می توان با مقدار وقتی که حاضرید صرف آن کنید، اندازه گیری کرد.
13- کاری که واقعا از آن لذت می برید در واقع تفریح شماست.
14- جمع آوری هر ثروتی با فروش خدمات فردی ، یا در واقع وقت شخصی ، آغاز می شود.
15- بدترین نوع هدر دادن وقت این است که کارهایی را که اصلا نیازی به انجام دادنشان نیست به بهترین نحو ممکن انجام دهیم.
16- انجام کاری که واقعا از آن لذت می برید رمز عملکرد عالی است.
17- هر وقت می بینید کاری خیلی خوب پیش می رود ، می توانید دو چیز دیگر را هم پیدا کنید: یک آدم یک دنده و یک احساس وظیفه.
18- آیا در گذشته، خود را درگیر کاری کرده اید که اگر اطلاعات امروزتان را داشتید، حاضر نمی شدید به آن تن دهید ؟
19- همیشه از خودتان بپرسید: با ارزش ترین استفاده ای که در حال حاضر می توانم از وقتم بکنم چیست؟
20- مدیریت زمان وسیله ای است که می تواند شما را از جایی که هستید به جایی که می خواهید باشید برساند.
21- اگر همین امروز یک میلیارد تومان برنده شوید،چه کارهایی را به نحو دیگری انجام می دهید و چگونه زندگی خود را تغییر خواهید داد ؟
22- اگر همین امروز به شما بگویند فقط شش ماه دیگر زنده اید،چه می کنید و وقت خود را چگونه صرف خواهید کرد؟
23- چه رویاهایی در سر دارید ؟ اگر هیچ محدودیتی نداشتید ، دلتان می خواست چه جور آدمی باشید ؟ چه چیزهایی داشته باشید ؟ و چه کارهایی انجام دهید ؟
24- اگر مطمئن بودید شکست نمی خورید،جرات می کردید کدام آرزوی بزرگ خود را عملی کنید ؟
25- وظیفه شخصی شما چیست ؟ آیا هماهنگ با آن زندگی می کنید ؟
26- یادگیری مداوم حداقل شرط لازم برای موفقیت در هر زمینه ای است که در آن فعالیت می کنید. هر روز چیز جدیدی بیاموزید.
27- هر فعالیت یا عدم فعالیتی مستلزم انتخابی است بین آنچه بیشتر اهمیت دارد و آنچه کمتر اهمیت دارد
28- قانون حذف گزینه ها می گوید: انجام یک کار مستلزم صرف نظر از انجام کارهای دیگری است.
29- اصل پاراتو می گوید 80% از دست آوردهای شما نتیجه 20% از فعالیت های شماست. 20% فعالیت های سازنده شما کدامند ؟20% وقتی که صرف برنامه ریزی برای یک پروژه می کنید به اندازه 80% وقتی که صرف انجام تمام پروژه می کنید ارزش دارد
30- برای فعالیت های خود اولویت و ممنوعیت تعیین کنید. چه فعالیت هایی را باید رها کنید تا بتوانید برای کارهایی که حقیقتا مهم هستند جای بیشتری باز کنید ؟
31- قانون حد توانایی می گوید: همیشه برای انجام ضروری ترین کارها وقت کافی وجود دارد.
32- برای اولویت بندی کارها باید نتایج هر کدام از آنها را در دراز مدت در نظر گرفت.
33- پاداش شما همیشه بر مبنای نتایجی که به دست می آورید تعیین می شود ، از شما انتظار می رود که چه نتایجی به دست آورید ؟
34- چه کاری است که شما،و فقط شما ، می توانید انجام دهید و اگر خوب انجام شود یک دگرگونی واقعی به وجود می آورد ؟
35- برای اینکه به کاری بیشتر بپردازید باید کار دیگری را کمتر انجام دهید. چه کارهایی را باید بیشتر و چه کارهایی را باید کمتر انجام دهید ؟
36- با وقت خود مثل پول رفتار کنید. چطور می توانید وقتتان را به بهترین نحو صرف کنید تا بیشترین رضایت حاصل شود.
37- آرامش ذهنی را بالاترین هدف خود قرار دهید و وقت و زندگی خود را حول محور آن تنظیم کنید.
38- پیشرفت های جزئی در استفاده بهتر از وقت می تواند در مجموع منجر به دگرگونی های اساسی در زندگی شما شود.
39- وقتی که با خانواده هستید ، صددرصد وقت خود را جسما و روحا در اختیار آنها قرار دهید.
40- مقدار قابل ملاحظه ای از وقت خود را با کسانی بگذرانید که در زندگی برای شما بیشترین اهمیت را دارند و نگذارید که در طول این مدت کسی مزاحمتان شود.
41- در خانه کمیت وقت و در کار کیفیت وقت است که به حساب می آید آنها را با هم مخلوط نکنید.
42- اهمیتی ندارد که از کجا آمده اید،مهم این است که به کجا می روید.
43- پاداش‌هایی که در زندگی می گیرید بستگی به این دارد که چه کاری می کنید ، چقدر خوب آن را انجام می دهید و چقدر مشکل است که بتوان کسی را جایگزین شما کرد.
44- یکی از بهترین راه های استفاده از وقت این است که قابلیتهای خود را در زمینه هایی که نتایج کلیدی را برای شما به بار می آورد افزایش دهید.
45- استعداد و توانایی های منحصر به فرد شما کدام است ؟ چطور می توانید آنها را به حداکثر برسانید.
46- اینکه چه کسی باشید و در چه موقعیتی قرار داشته باشید بر عهده شما و نتیجه انتخابها و تصمیم گیری های خودتان است.
47- همه چیز به حساب می آید. هر کاری که انجام دهید یا به شما کمک می کند یا آسیب میرساند ، هیچ چیز خنثی نیست.
48- نقطه آغاز تصمیم های بهتر نقطه پایان تصمیم های بدتر است.
49- در شغل شما چه عواملی برای پیشرفت حیاتی هستند ؟ در انجام چه کاری باید حتما عالی باشید تا بتوانید به موفقیت دست یابید ؟
50- نقاط قوت و ضعف شما در چه زمینه ای است ؟ یک نقطه ضعف کافی است تا شما را از پیشرفت باز دارد.
51- تمام آموزشهای ممکن را ببینید. یک ایده خوب کافی است تا شما را از انجام سالها کار سخت معاف کند.
52- اگر بخواهید همین امروز شروع کنید،برای غلبه بر ضعف ها و به حداکثر رساندن قدرت هایتان چه کار می توانید بکنید؟
53- هر دقیقه ای که صرف برنامه ریزی می کنید در انجام کار ده دقیقه صرفه جویی می کنید. بدین ترتیب ، بازده انرژی شما 1000 % افزایش می یابد.
54- روشن نبودن قضایا علت اصلی اتلاف وقت است. مدام از خودتان بپرسید: می خواهم چه کاری انجام بدهم؟ و چطور می خواهم این کار را انجام بدهم ؟
55- بعضی ها می توانند وقت آدم را زیاد تلف کنند. چه کسی در محیط کار وقت شما را تلف می کند ؟
56- شما در محیط کار وقت چه کسی را تلف می کنید و این کار را چطور انجام می دهید ؟
57- کلمه نه می تواند در صرفه جویی در وقت کمک بزرگی به شما بکند. به هر چیزی که بهترین و عالی ترین استفاده از وقتتان نیست نه بگویید.
منبع: سایت ارتباط موفق
برنامه‌ریزی اجرایی ، اجرای برنامه‌ریزی
یکی از عوامل استرس برای هر دانش‌آموز کنکوری، عدم اجرای برنامه‌های از پیش‌تعیین‌شده است. شاید عدم اجرای برنامه‌ریزی در وهله اول خود دانش‌آموز را پیش از دیگران دچار نگرانی و پشیمانی می‌کند. هر‌چند که تکرار این موضوع به‌تدریج به یک عادت تبدیل می‌شود!
پس لازم است بدانیم چه دلایل مهمی مانع اجرای برنامه‌های ما می‌شود:
1- در‌نظر‌نگرفتن ساعات توان مطالعاتی واقعی:
به‌طور مثال دانش‌آموزی که توان مطالعاتی او در روز سه ساعت است ولی به یک‌باره تصمیم می‌گیرد، روزانه هفت ساعت مطالعه کند، برای افزایش ساعات مطالعه‌ی او به یک مدل افزایش تدریجی متناسب با توان شخصی روی می‌آوریم. به این‌ترتیب که اگر در‌مثال ذکر‌شده بخواهیم ساعات مطالعه را به‌صورت هفتگی افزایش دهیم، می‌توانیم 1 تا 2 ساعت به‌برنامه اضافه کنیم تا جسم و ذهن ما تدریجاً با تغییرات آشنا شده و آن را به‌عنوان یک عادت جدید بپذیرد.
2- عدم توجه به‌واقعیات روزمره و ضعف در‌آینده‌نگری:
به این‌معنی‌که پیش‌بینی‌نکردن اتفاقاتی که در‌طول روز یا هفته می‌تواند مانع اجرای برنامه باشند قطعاً دانش‌آموز را دچار مشکل می‌سازد. مثلاً دانش‌آموزی که می‌داند هفته آینده در روز پنج‌شنبه یک مهمانی مهم خانوادگی دعوت شده است، باید برای آن روز میزان ساعات مطالعات کم‌تری را لحاظ کند، در‌غیر‌این‌صورت او قادر نخواهد بود به آن برنامه عمل کند.
3- تعارف با دوستان و نزدیکان از دیگر دلایل عدم اجرای برنامه‌ریزی:
بسیاری از دوستان دانش‌آموز هنگام اجرای برنامه‌های خود با اطرافیان دچار تعارف می‌شوند. یعنی در‌حالی‌که می‌دانند امروز نمی‌توانند با دوستان خود به گردش یا تفریح بپردازند، اما با اولین پیشنهاد از‌طرف آنها ترجیح می‌دهند برای حفظ دوستی (یا به‌اصطلاح معرفت!) از اجرای برنامه‌ها پرهیز کنند و به خواسته‌ی دوستان خود توجه کنند. پس بهتر که حداقل به‌طور غیر‌مستقیم برنامه‌های تنظیمی خود را به‌اطلاع دوستان و اطرافیان نزدیک خود برسانیم. مثلاً با نصب این برنامه‌ها در‌روی دیوار اتاق و یا کمک‌گرفتن از خود آنها برای برنامه‌ریزی.
4- نا‌‌هماهنگی در اجزای برنامه:
بار‌ها با دانش‌آموزانی رو‌به‌رو شده‌ام که به‌دلیل پراکندگی و از هم‌گسیختگی در اجزای برنامه‌های خود نمی‌توانند آن را به‌درستی اجرا کنند. مثلاً آنقدر تعداد زیادی درس را در‌یک روز برای مطالعه در‌نظر گرفته‌اند و یا دروسی را برای مطالعه انتخاب کرده‌‌اند که با هیچ‌یک از برنامه‌های کلاس فردا یا امرروز هماهنگی ندارند. بنابراین این برنامه‌ها حتی در‌صورت اجرا، باز‌دهی مطلوبی برای آنها نخواهد داشت.
5- استفاده از برنامه‌ریزی گروهی:
گاهی اوقات با مشاورانی رو‌به‌رو می‌شویم که به‌دلایل معقول یا نا‌معقول برای تمام دانش‌آموزان یک‌کلاس (با توان و ویژگی‌های گوناگون) یک برنامه‌ی درسی واحد را ارائه می‌دهند. یک دانش‌آموز باید بداند که اینگونه برنامه‌ها، کلیات را شامل می‌شود و لازم است خود او با فکر و اندیشه نسبت به تعدیل و یا تغییرات لازم در‌برنامه، براساس شرایط و مشخصات فردی خود اقدام کند، تا قابلیت اجرایی آن تضمین شود.
6- شکست در آزمون‌های آزمایشی:
هدف خود را در‌آزمون‌های موضوعی، پیدا‌کردن نقاط ضعف و نواقص علمی خود قرار دهید، به‌عبارت دیگر با‌گرفتن کارنامه، در‌پی درصد‌ها و رتبه‌ها نباشید، بلکه مشخص کنید که در‌چه سؤالاتی دچار اشتباه شده‌اید و یا در‌چه سؤالاتی ضعف علمی داشته‌اید، و نسبت به‌رفع این مشکلات اقدام کنید (هر‌چند که دانش‌آموز قوی و عالی قبل‌از گرفتن کارنامه، باید اقدام به‌این‌کار کند) اما در‌آزمون‌های جامع که معمولاً در‌اواخر دوره‌ی آمادگی کنکور بر‌گزار می‌شود، به‌دنبال کسب درصد و رتبه‌های مناسب باشید تا بتوانید تا حد‌مناسبی رتبه‌ی واقعی خود را در‌آینده پیش‌بینی کنید.
دکتر علیرضا نعمت‌زاده
روان‌شناس
مدیریت زمان
مدیریت زمان یعنی توانایی این که چگونه از زمان ، صحیح و خوب استفاده کنیم تا بهتر ، سریعتر و مطمئن تر به مقصود و هدف های از پیش تعیین شده خود برسیم . به تعبیری دیگر مدیریت زمان یعنی رعایت انضباط شخصی در این شیوه مدیریت پدیده نظم سرلوحه همه امور قرار می گیرد .
انجام تست های زمان دار از مهارت های مدیریت زمان:
دانش آموزان به ویژه داوطلبان کنکور به یاد داشته باشند که آزمون دادن یک مهارت است و کسب آن نیز در گرو تمرین مستمر در شرایط آرامش است تا در شرایط پر اضطراب کنکور نیز بتوانند از آن مهارت بهره گیرند . بنابراین پیشنهاد می شود داوطلبان روش انجام تست های زمان دار را در منزل تمرین کنند .
با نظر به اهمیت موضوع نکاتی را در مورد « تست های زمان دار » یادآور می شویم :
1. فواید تست های زمان دار : تمرین زدن تست های زمان دار در منزل به منظور کسب آمادگی در آزمون دو مزیت و فایده موثر دارد :
الف – افزایش سرعت : با ثبت زمان هر تمرین تست زنی می توانید سرعت خود را به نسبت قبل سنجیده و افزایش دهید .
ب - افزایش دقت : با تنظیم وقت تست زنی خود برای هر دسته سوالات تمرینی قادر خواهید بود که علاوه بر سرعت از دقت بیشتر در پاسخگویی برخوردار شوید . گروهی از دانش آموزان با تکیه بر مزیت اول از تمرین بیشتر احساس بی نیازی کرده و اظهار می دارند « من برای پاسخگویی وقت اضافه هم می آورم . » اینگونه داوطلبان معمولا به دلیل سرعت زیاد ، عدم تنظیم وقت در پاسخگویی بی دقتی نموده و از کسب امتیازی که شایستگی آن را دارند محروم می مانند .
2. دروس تست زنی : اگر هر روز دروس مطالعه شده سه روز قبل خود را تست بزنید موثرتر است و چون کنکور یک آزمون جامع است سعی کنید در منزل هم در هر تمرین حداقل سه درس را با هم تست بزنید تا علاوه بر کنترل زمان در چند درس، تمرین انتقال ذهنی از یک درس به درس دیگر نیز فراهم آید .
3. مدت زمان تست زنی : چون علاوه بر زمان ، اضطراب ناشی از امتحان نیز بر پاسخگویی و نتیجه گیری از آزمون تاثیرگذار است ، بهتر است زمان تست زنی در منزل را از زمان استاندارد کوتاهتر در نظر بگیرید تا به آزمون حقیقی شباهت بیشتری پیدا کند .
4. منابع تست زنی : بهترین منابع برای داوطلبان ، تست های کنکور سراسری و آزاد سال های گذشته است .
5. اول یادگیری بعد تست زنی : به یاد داشته باشید هیچگاه قبل از یادگیری مناسب به صورت زمان دار از تست استفاده نکنید . در ضمن اگر دسته ای از تست ها را انجام دادید و نمره کمتر از 60% گرفتید توصیه می شود تست زنی را متوقف چون فایده ای ندارد. چون اتلاف وقت است ، مطمئن باشید که نیازمند مطالعه و یادگیری بیشتری هستید .
تکنیک های مدیریت زمان در جلسه آزمون:
1. تکنیک ( × و - ) : گاهی برای به خاطر آوردن نام شخص یا موضوعی هر قدر به ذهن خود فشار آورده ایم موفق نشده ایم اما وقتی پس از نومیدی به کار دیگری مشغول شده ایم بلافاصله آن نام یا موضوع به ذهن ما خطور کرده است که این خاصیت ذهنی را « رهایش » می نامند .
* برای پاسخگویی به سوالات آزمون اگر به سوال و پاسخ کاملا مسلط هستید که که بلافاصله پاسخ خواهید داد .
* گاهی با اندکی فکر کردن متوجه می شوید پاسخ سوال را نمی دانید در این صورت بلافاصله کنار آن سوال علامت (- ) گذاشته و از آن عبور کنید و به هیچ وجه روی آن متوقف نشوید و به ذهن خود فشار نیاورید ( رها شوید ) .
* گاهی به سوالی بر می خورید که با اندکی فکر کردن در می یابید که دادن پاسخ زمان گیر است و یا بین دو گزینه که کدام صیحیح است شک می کنید ، کنار آن سوال علامت ( × ) گذاشته و عبور کنید . بعد از اتمام سوالات آن مبحث ابتدا به سوالات با علامت ( × ) و در صورت داشتن زمان کافی به سوالات با علامت (- ) مراجعه کنید . مطمئن باشید که به درصد قابل توجهی از آن ها پس از رهایش ذهنی پاسخ خواهید داد .
2. تکنیک زمان پاسخگویی به هر درس : برای حفظ تعادل درصد نمرات و بهبود رتبه های آزمون زمان پاسخگویی به هر درس را به همان درس اختصاص دهید ، توصیه می شود در ابتدای آزمون زمان شروع به پاسخگویی هر درس را کنار نام درس یادداشت کنید.مثلا اگر آزمون ساعت 30/7 آغاز می شود و ادبیات 20 دقیقه زمان نیاز دارد ، کنار درس بعدی ( مثلا عربی ) بنویسید 50/7 و ... .
3. تکنیک زمان مرور : برای اینکه زمانی برای مرور سوالات دروس سخت تر داشته باشید بهتر است زمان پاسخگویی به هر درس را چند دقیقه کمتر از زمان استاندارد برای خود تعریف کنید تا در پایان چند دقیقه ای را فرصت مرور داشته باشید .
4. تکنیک اولویت زمان های مرور : در زمان مرور ابتدا درس هایی را مرور کنید که فرصت نکرده اید در زمان تعیین شده تمام سوالات آن درس را بخوانید . بعد به مرور سوالاتی بپردازید که با علامت ( × ) مشخص کرده اید . در انتها به مررو سوالاتی بپردازید که با علامت (- ) مشخص کرده اید .
5. تکنیک حداقل سوالات : به منظور جلوگیری از آرمان گرایی افراطی قبل از آزمون و در هر درسی حداقل توانایی خود را در نظر بگیرید و حداقل درصد را برای خود پیش بینی کنید یادتان باشد اگر شما نتوانستید 100% سوالات را پاسخ دهید قطعا دیگران هم نمی توانند تا با آرامش و تسلط بیشتری بتوانید به پاسخگویی سوالات بپردازید .
6. تکنیک وقفه در آزمون : خستگی در جلسه آزمون امری طبیعی است که البته زمان بروز خستگی در افراد متفاوت است بهتر است با اجرای مراحل زیر رفع خستگی نموده و پس از دقیقه ای دوباره توان ذهنی خود را کسب نمایید از جمله :
* تحرک جسمانی و یا کشش عضلانی برای افزایش سرعت جریان خون و رسیدن خون بیشتر به مغز .
* رعایت صحیح وضعیت نشستن که عمودی نشستن موجب روان شدن حرکت مایع نخاعی و برطرف شدن خستگی می شود .
* مصرف مواد قندی طبیعی مثل خرما و یا شکلات به منظور افزایش میزان گلوکز در مغز به همراه یک لیوان آب .
* تنفس عمیق و تلقین مثبت تا اکسیژن بیشتری به مغز برسد .
محمدرضا پوردستمالچی / بتول فنایی / حسن زارعیان از سایت گزینه 2
فضاسازی ذهنی
گریز از دقیقه‌ی 90
دوستی داشتم که دائم غرق در تفکر بود. هر وقت و هر کجا او را می‌دیدیم، اشتغال فکری او کاملاً مشهود بود. اگرچه هیچگاه دچار ضعف درسی نمی‌شد ولی اغلب آموزگاران اطمینان داشتند که او دچار مشکل روحی است. دبیر ریاضی برای حل این مشکل پیش‌قدم شد. به‌عنوان گام نخست از او پرسید: «فلانی دائم مشغولی! چه‌چیز فکر تو را تا این اندازه اشغال کرده است؟» پاسخ دوستم در عین کوتاهی، کاملاً رسا بود. او گفت: «در ذهن صفحه‌ی شطرنج را می‌چینم و روش‌های گوناگون برنده شدن را محاسبه می‌کنم.» او به‌زودی قهرمان مسابقات شطرنج جوانان شد.
درس‌خواندن، آزمون دادن، موفقیت در کنکور و ورود به دانشگاه و رشته‌ی دلخواه، چه میزان از فضای ذهنی شما را به خود اختصاص داده است؟
زمانی می‌توانید ادعا کنید کاری که انجام می‌دهید، برای شما مهم است که قسمت عمده‌ای از فضای ذهنی شما را اشغال کرده باشد. کسی که درس می‌خواند اما به فکر درس‌خواندن نیست، درواقع کار خود را جدی نگرفته است. شما اگر برای کنکور درس می‌خوانید، کنکور چه حجمی از اشتغالات ذهنی شما را –به‌صورت واقعی و نه کاذب- به خود اختصاص داده است؟ ساده‌تر اینکه چه‌قدر کنکوری فکر می‌کنید، چه‌قدر جو کنکور شما را گرفته است؟ اغلب دانش‌آموزان بیشتر شعار می‌دهند و به دلایل خودآگا ه و ناخودآگاه، کنکور اصلی‌ترین مشغله‌ی ذهنی آنان نیست. وقتی مشغول مطالعه هستید، از خود بپرسید:
- چه‌قدر مجذوب مطالعه می‌شوم؟
- چه‌قدر دچار حواس‌پرتی می‌شوم؟
- مطالعه‌ام چه‌قدر هوشیارانه است؟
- حاشیه‌های غیردرسی‌ام تا چه اندازه مهم هستند؟
- آیا هنگام مطالعه، زود خسته می‌شوم؟
- چه‌قدر در برنامه‌های خود جدی هستم؟
- درس‌خواندن را چگونه می‌بینم؟ برایم آزاردهنده است یا از درس‌خوندن لذت می‌برم؟
- کنکور را چگونه می‌بینم؟ مجبور هستم در کنکور شرکت کنم یا برای ورود به مرحله‌ای دیگر از تحصیل و زندگی باید آن را پشت‌سر بگذارم؟
گروهی از دانش‌آموزان وقتی به فضای آزمون نزدیک می‌شوند، حساسیت موضوع را درک می‌کنند و در فضای آن قرار می‌گیرند، تازه متوجه حساسیت موضوع شده و سعی می‌کنند خود را در فضای درس و آزمون قرار دهند. قرار دادن خود در فضای ذهنی مناسب و دوری از مشغله‌ها و حاشیه‌های ذهنی، اجتناب‌ناپذیرترین کاری است که هر دانش‌آموز کوشا باید انجام دهد.
گام‌های عملی,می‌خواهم موفق باشم
1- از کارهای غیرمهم صرف‌نظر کنید.
2- کارها را اولویت‌بندی کنید.
3- راهزنان وقت را بشناسید.
4- راه‌های ایجاد وقت را یاد بگیرید.
مدیریت زمان
اگرچه در یک تعبیر ساده مدیریت زمان یعنی هنر استفاده از وقت ولی در تلاش و فعالیت مطالعاتی، موضوع مدیریت زمان فقط به کنترل زمان برای افزایش ساعات مطالعه اختصاص ندارد، بلکه هر موضوع و نکته‌ای که منجر به افزایش بهره‌وری مطالعه نظیر اصول مطالعه، برنامه‌ریزی و روش‌های آن شود و حتی به آمادگی‌های روحی و روانی در مورد مطالعه و حواشی آن ارتباط پیدا کند. بنابراین اگرچه در این نوشتار فقط به بحث وقت و زمان می‌پردازیم، ولی سایر نوشته‌هایی که به‌نوعی مرتبط با موضوع مطالعه هستند ، راه‌گشای شما در موضوع مدیریت زمان خواهند بود.
خواندن اما درست
زیاد درس‌خواندن اگر همراه با درست خواندن نباشد، نتیجه‌ای جز از بین بردن زمان ندارد. بهره‌وری کامل و دقیق از ساعت مطالعه، زمانی صورت می‌گیرد که درس‌خواندن صحیح باشد و دقیقاً مساوی با حداکثر استفاده از زمان موجود می‌باشد. دانش‌آموزانی که نمی‌توانند درست درس بخوانند، با ارتباط دادن مشکل خود به عوامل بیرونی مانند کمبود امکانات، ضعف دبیران، کم بودن زمان و... عملاً از پذیرش این واقعیت که مشکل اصلی به خودشان و انگیزه‌های آنان مربوط می‌شود، فرار می‌کنند. عوامل زیادی را می‌توان نام برد که در درست درس‌خواندن نقش مهم ایفا می‌کنند اما مختصراً بدانید که درست درس خواندن یا مطالعه‌ی بهینه، یعنی استفاده‌ی کامل از زمان موجود برای درک و فهم مطالب و اگر نمی‌توانید از ساعات مطالعه‌ی خود استفاده‌ی مطلوب را ببرید، باید به‌دنبال عوامل و دلایل آن بگردید چراکه بدون این پرداختن، عملاً زمان شما بدون استفاده‌ی مفید تلف خواهد شد.
افزایش ساعات اما نه ایجاد بن‌بست
گاه دانش‌آموزان به‌قدری درباره‌ی افزایش ساعات مطالعه اصرار و تمرکز دارند که مسأله‌ی مهم‌تر یعنی استفاده‌ی بهینه از ساعات مطالعه، به فراموشی سپرده می‌شود. دانش‌آموز باید بداند که در مسابقه‌ی رکوردگیری افزایش ساعات، شرکت نکرده است و اینکه کسی ساعات بیشتری را صرف کند، لزوماً به معنای پیشرفت او نخواهد بود. افزایش ساعات مطالعه باید روندی تدریجی و منطقی داشته باشد و در کنار آن باید نحوه‌ی استفاده‌ی مطلوب و بهینه از زمان نیز مورد توجه جدی قرار بگیرد. گاه دانش‌آموزی روزانه 4 ساعت مطالعه می‌کند اما استفاده‌ی واقعی او بیش از 1 ساعت نیست و از سوی دیگر دانش‌آموزانی وجود دارند که از 1 ساعت مطالعه‌ی خود، استفاده‌ی مفید و کامل می‌برند. باید توجه داشته باشید که اگرچه افزایش ساعات مطالعه مهم است اما استفاده‌ی بهینه از این ساعات مهم‌تر است. اگر دانش‌آموزی به این نکته توجه نداشته باشد که هنر درس خواندن، به زیاد خواندن نیست، ممکن است دچار خودفریبی شود.
علیرضا خراطها
بی اهمیت ها را مهم نشمار
روزی مردی مزرعه دار با شتاب نزد همسرش آمد و به او گفت که چند دقیقه پیش متوجه شده اسب آنها در اصطبل به او می خندد!زن مزرعه دار با تعجب گفت:عجیب است!خوب به فرض هم که بخندد!این چه اهمیتی دارد؟!
مرد مزرعه دار گفت:تازه این که چیزی نیست،وقتی آمدم این خبر را به تو بدهم متوجه شدم که سگ مان دم در اتاق نشسته و گریه می کند و گربه هم بالای نرده ها به من زل زرده و خمیازه می کشد!به گمانم امسال محصول گندم خوبی نداشته باشیم!
آن شب مزرعه دار تا صبح نتوانست بخوابد.او احساس می کرد مشکلی بسیار با اهمیت به جان مزرعه او افتاده و باید هر طوری شده آن را برطرف کند.صبح که شد سراسیمه به سراغ اسبش رفت.دید که اسب مثل همیشه مشغول خوردن علوفه است و مظلومانه به او نگاه می کند.سری به لانه سگ زد دید روی دستانش خوابیده و با یک چشم به او نگاه می کند.سعی کرد گربه را پیدا کند اما در عوض دید خروس بالای نرده ها نشسته و آواز می خواند.مرد مزرعه دار با ناراحتی پیش زنش آمد و گفت :به گمانم همسایه ها حیوانات مارا چشم زده اند.هیچ کدام آن طوری که باید باشند،نیستند.شاید امسال گوسفند هایمان هم به اندازه کافی بره دنیا نیاورند و ما حسابی ضرر کنیم.ای زن می بینی چه مشکلات مهمی در این یکی دو روز به سراغ ما آمده است ؟!
بعد از صرف صبحانه مزرعه دار به سراغ اسب رفت و او را به گاری بست.ریسمانی به گردن سگ بست و سر دیگر آن را به ته گاری گره زد و خروس و گربه را هم داخل یک قفس تنگ داخل گاری گذاشت و شروع کرد در جاده اطراف منزل،اسب بیچاره را راه بردن و سگ را دواندن.او هر روز این کار را انجام می داد و چندین هفته تمام کار و زندگی خود را رها کرده بود و اسب و سگ و خروس و گربه را ادب می کرد.مزرعه دار از دید خود مشغول انجام کاری بسیار مهم بود!اما از این نکته کلیدی غافل بود که با این کارش نه تنها آبرویی نزد همسایه ها برایش نمانده بود بلکه همه از این که او به مزرعه و دام هایش نمی رسید ریشخندش می کردند.
اشکال مزرعه دار کجا بود و چه خطایی باعث شده بود که او اینقدر خودش و حیوانات مزرعه و زن و فرزندانش را آزار دهد و به خود در دراز مدت ضرر و زیان سنگینی وارد سازد؟جواب خیلی ساده است."او مسایل جزیی و پیش پا افتاده را بی جهت بزرگ و مهم انگاشته بود و به آنها اهمیت بی دلیل داده بود."
اگر می خواهید در دنیا بی دلیل متحمل زحمت و خسارت بی دلیل نشوید و برای مسائل پیش پا افتاده بی جهت هزینه گزاف پرداخت نکنید،هنگام اهمیت دادن به چیزها هشیار باشید و بی دلیل نامهم های دانیا را مهم نشمارید."
شما می توانید همین الا امتحان کنید.ببینید چه چیزی بیشترین وقت شما را به خود اختصاص داده و مانع از انجام کار مفید از سوی شما می شود.خواهید دید که یک مورد بسیار ساده و بی اهمیت است که خود شما بی جهت به آن پروبال داده اید.آنقدر که جسارت یافته و وارد زندگی شما شده و آرامش و استراحت و سرمایه ی شما را به خود اختصاص داده.وقتی این مورد بی ارزش را یافتید خواهید دید که فقط با بی اعتنایی به آن چه قدر راحت می شوید و چه قدر فرصت و سرمایه ی اضافی برای کارهای اساسی و مهم در زندگی خود به دست می آورید.