قلق های مصاحبه دکتری از زبان دانشجوی دکتری مکانیک دانشگاه امیرکبیر
استادهای مصاحبه‌کننده مهمتر از خود مصاحبه هستند
قلق های مصاحبه دکتری از زبان دانشجوی دکتری مکانیک دانشگاه امیرکبیر
تاریخ انتشار : ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۹۲
اگر نام خود را در لیست قبول شده‌های کنکور دکتری دیده‌اید و در تب و تاب آماده شدن برای جلسه مصاحبه هستید گفتگوی دانشجوآنلاین را با کسی که تجربه موفقی در گذراندن مصاحبه دکتری داشته، بخوانید. مطالعه این مصاحبه به همه دانشجوهایی که قصد ورود به جلسه مصاحبه دکتری دارند توصیه می‌شود!
از کارشناسی تا الان که دانشجوی دوره دکتری دانشگاه امیرکبیر است، حسابی با چم و خم این دانشگاه آشنا شده. رضا کشاورز در آزمون دکتری سال 91 رتبه 6 را کسب کرد و الان در رشته" مهندسی مکانیک طراحی کاربردی دینامیک کنترل ارتعاشات"دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشغول به تحصیل است.
♦ تجربه حضور در مصاحبه‌های کدام دانشگاه ها را داری؟
من برای مصاحبه به چهار دانشگاه رفتم؛ امیرکبیر، شریف، تهران و علم و صنعت. اولویت پذیرش دانشجو برای دانشگاه‌های شریف و امیرکبیر این است که متقاضی دانشجوی همان دانشگاه باشد. بررسی رزومه علمی در مرحله بعد قرار دارد. من در امیرکبیر و علم و صنعت نفر اول بودم اما در دانشگاه تهران نفر چهارم شدم.
♦ کسانی که طی روزهای آینده مصاحبه دکتری دارند، قبل از جلسه مصاحبه، باید در مورد چه چیزهایی تحقیق کنند؟
به نظر من مصاحبه چند بعد دارد. اولین و مهمترین بعد آن علمی و رزومه ای است که فرد دارد. بچه‌ها باید رزومه خوبی از خودشان تهیه و سعی کنند خودشان را خوب معرفی کنند. چون در مصاحبه هر دانشگاه، ابتدا وقت می دهند تا دانشجو خودش را معرفی کند و این زمان مهمی است.
بعد دوم این است که در مصاحبه تنها جنبه علمی یک فرد مشاهده نمی شود، بلکه جنبه های اخلاقی نیز مورد توجه قرار می گیرد.
یکی از چیزهایی که در مصاحبه می تواند به فرد کمک کند، متفاوت بودن است تا بتواند استادها را به خود جذب کند. یعنی نباید دانشجو در جلسه مصاحبه خیلی خشک رفتار کند. چون استادها از صبح تا عصر در جایی نشسته اند و خسته هستند، این متفاوت بودن می تواند کمک کند.
♦ چه طور می‌شود در جلسه مصاحبه متفاوت ظاهر شد؟
زمانی که برای مصاحبه به دانشگاه تهران رفتم، جزو نفرات آخر بودم و حالت خستگی در چهره استادها مشخص بود. من سعی کردم ساختارشکنی کنم و زیاد لفظ قلم صحبت نکنم، سعی کردم صمیمانه‌تر و خودمانی باشم.
توصیه مهم من این است که خودمان باشیم؛ نه خیلی خودمان را بزرگ کنیم و نه خیلی دست پایین بگیریم.
♦ آشنایی با استادها چقدر میتواند موثر باشد؟
اگر قبل از زمان مصاحبه بتوانید با استادهایی که حوزه کاریشان با شما هم‌راستاست آشنا شوید، می تواند به شما کمک کند. یعنی قبل از اینکه مصاحبه شروع شود شما جستجو کنید که کدام استادها زمینه کاریشان با زمینه کار شما نزدیک است و بتوانید با آنها صحبت کنید. این حتی در زمان مصاحبه هم میتواند موثر باشد. بهتر است با مقاله‌هایی که از این استادها منتشر شده آشنایی قبلی داشته باشید.
♦ آیا در مصاحبه سوال درسی و علمی هم پرسیده می شود؟
در دانشگاه‌های مختلف فرق دارد. بعضی دانشگاهها اصلا سوال علمی نمی‌پرسند؛ مثل امیرکبیر که بیشتر به رزومه افراد نگاه می‌کند. در دانشگاه تهران هم سوال علمی نپرسیدند. تنها نکته‌ای که دانشگاه تهران داشت این بود که گفتند 5 دقیقه انگلیسی صحبت کنم.
اما در دانشگاه صنعتی شریف سه سوال علمی می‌پرسند که ممکن است تا حدی به موضوع پایان‌نامه شما هم نزدیک باشد. بعضی سوالها از درس‌هایی است که طی دوران کارشناسی و ارشد خوانده‌اید. در دانشگاه علم و صنعت هم سوال علمی نپرسیدند.
♦ اگر در جلسه مصاحبه سوالی علمی پرسیده شود که جواب آن را بلد نباشیم، چه کار کنیم؟
افرادی در مصاحبه موفق هستند که از قبل با استادها صحبت کرده باشند. در دانشگاه شریف سوالهایی پرسیدند که شاید در یک مصاحبه مشابه، خود استادها هم نمی‌توانستند جواب دهند. بچه‌ها از لحاظ پاسخ به سوالها در یک سطح بودند. آن چیزی که تمایز ایجاد می‌کرد این بود که شما قبلا دانشجوی آنجا بوده باشید و استادی شما را بشناسد و بخواهد بر این مبنا شما را انتخاب کند.
برای همین اگر شما سوالی را بلد نباشید مشکلی پیش نمی آید، چون معمولا بچه‌ها در یک طیف یکسان رتبه‌ای، در یک سطح هستند و سوالی را که یک نفر جواب ندهد، معمولا نفر بعد هم جواب نخواهد داد.
♦ به زبان انگلیسی اشاره کردید. تسلط به زبان خارجی چقدر میتواند موثر باشد؟
زبان پارامتر تاثیرگذاری است. شما به هر حال باید مدرک زبان را در دوره دکتری داشته باشید. اما اگر مدرک زبان معتبری در جلسه مصاحبه بیاورید، استاد راهنما احساس می‌کند باری از روی دوش اش برای تقویت زبان شما برداشته شده و شما این مراحل را گذرانده‌اید و از بقیه جلوتر هستید.
♦ آیا علت کسب نمره‌های پایین در آزمون دکتری هم در جلسه مصاحبه پرسیده می‌شود؟
رتبه‌ها را می‌پرسند. ولی من ندیدم به صورت ریز راجع به تک درس‌ها پرسیده شود. البته مدارک کامل که شامل کارنامه هم می شود، از شما می گیرند، ولی در روز مصاحبه تنهال سوالی که پرسیده می شود رتبه در آزمون است.
اگر قبل از مصاحبه بتوانید با استادهایی که حوزه کاریشان با شما هم‌راستاست آشنا شوید، شانس موفقیت شما افزایش می‌یابد.
♦ پایان نامه ارشد و موضوع آن چقدر میتواند در این جلسه مهم باشد؟
خیلی مهم و موثر است. هر استادی برای خودش یک سری فیلدها دارد که روی آن کار می کند. حالا اگر دانشجویی در دوره ارشد روی فیلدهای مشابه آن استاد کار کرده باشد، خیلی تاثیرگذار است. چون این دانشجو برای بارگذاری پروژه دکترای خود به زمان کمتری، نسبت به دانشجویی که در زمینه دیگر کار کرده است، نیاز دارد.
حتی ممکن است فردی از لحاظ رتبه علمی بالاتر باشد، ولی چون در زمینه دیگری کار می کند، پایین تر قرار داده شود و فردی که از لحاظ رتبه علمی پایین تر است، به دلیل اینکه در زمینه مناسب با استاد کار می کند، بالاتر قرار گیرد.
♦ درباره وضعیت اشتغال هم پرسیده می شود؟
بیشتر درباره وضعیت مالی و خروج از کشور پرسیده می شود. چون الان عرف شده که دانشجوها حین دوره دکتری از کشور خارج می شوند؛ تمایل استادها به گرفتن دانشجوهایی است که بدانند تا آخر دوره همراهشان خواهد بود.
درباره وضعیت مالی خانواده و درآمد هم می پرسند؛ چون دانشجوهای دوره دکتری در سن و سالی هستند که نیاز است تامین مالی شوند. بخشی از این سوالها برای این است که ببینند شما چقدر در بیرون از دانشگاه درگیر هستید و چقدر می‌توانید روی دوره دکترای خود وقت بگذارید.
پیشنهادم این است که بچه‌ها اگر خارج از دانشگاه مشغول به کار هستند این را پنهان نکنند و واقعیت را بگویند. البته با منطق این نکته را هم بیان کنند که به صورت تمام وقت به این کار مشغول نیستند.
♦ توصیه نامه استاد راهنما چقدر می تواند موثر باشد؟
اکثر دانشگاه ها توصیه نامه را می خواهند و معمولا نیاز است شما دو توصیه نامه داشته باشید. البته چون بیشتر استادهای ایرانی دلرحم هستند و توصیه‌نامه‌های خوب و مثبتی می نویسند، نمی توانید روی آن به عنوان یک نقطه خیلی مثبت حساب کنید. این توصیه‌نامه‌ها فقط به نوعی رزومه شما را واقعی می کند. یعنی اگر در رزومه خود گفته‌اید دو مقاله ISI دارید، این توصیه‌نامه‌ها ثابت می‌کند شما در بیان رزومه خود صادق بوده‌اید.
♦ آیا از تمایل شما برای اولویت دانشگاه ها هم پرسیده می‌شود؟
درباره ترتیب انتخاب دانشگاهها پرسیده می‌شود و این ترتیب ها مهم است.
♦ نحوه پوشش و لباس هم تاثیر دارد؟ تیپ اسپورت یا کت و شلوار رسمی..
باید با یک تیپ نرمال به جلسه مصاحبه رفت؛ حالا چه اسپورت و چه کت و شلوار. تمیز و خوشبو بودن موثر است و قیافه هم نباید خارج از عرف باشد که البته اکثر دانشجوهای ارشد از لحاظ ظاهری و پوشش، نرمال هستند. خود من زمانی که رفتم برای مصاحبه، در حین خدمت سربازی بودم و سرم را کامل تراشیده بودم و با یک کلاه رفتم جلسه مصاحبه.
♦ در جلسه مصاحبه مخالفت کردن با نظر اساتید نکته‌ای منفی است؟
شا اگر بتوانید محترمانه مخالفت کنی بد نیست. مثل نمک که کم‌اش بی‌نمک است و زیادش شور. یعنی هم به استاد بی‌احترامی نشود و هم شما بتوانید از حق خود دفاع کنید.
♦ امسال وزن آزمون و مصاحبه را برابر کرده‌اند. این چقدر به نفع دانشجوهاست؟
دانشگاهها به این مسئله بی‌توجه هستند و باز آخرین انتخاب دست خود دانشگاه‌هاست. آزمون فقط افراد ورودی به مصاحبه را فیلتر می کند. ولی بعد از آن به نظر من به مصاحبه و استادها بستگی دارد. چون تا این حد دست استادها باز است که به یک نفر 50 بدهند و به یک نفر صفر.
پارسال با اینکه نسبت آزمون و مصاحبه یک سوم بود، باز هم دیدیم دانشگاهها برای اینکه بخواهند افرادی که خودشان می‌خواهند را بالا بیاورند به بعضی حتی صفر هم داده بودند.
♦ به نظر شما که از کارشناسی تا الان در امیرکبیر بوده‌ای؛ قلق این دانشگاه در جلسه مصاحبه چیست؟
در دوره دکترا، مصاحبه وابسته به استادهاست؛ یعنی شما زمانی وارد می شوید که استادی شما را بخواهد. باید قبل از مصاحبه درباره استادها تحقیق کنید. ببینید کدام استادها در زمینه شما فعالیت می کنند و ظرفیت کدام استادها خالی است. بعد باید ببینید که در آیا در مصاحبه، دانشجوی آن استاد حضور دارد یا نه. اگر اینطور بود، بهتر است دور آن استاد را خط بکشید. به نظر من تحقیق کردن درباره استادها از خود مصاحبه مهمتر است.
♦ این اطلاعات را چه طور می شود به دست آورد؟
این اطلاعات را می شود با صحبت با خود استادها به دست آورد. یعنی اگر شما با خود استادها صحبت کنید و گپی بزنید، این اطلاعات را به شما خواهند داد. به غیر از آن در اولین دانشگاه که جلسه مصاحبه اش برگزار شود، هم می‌توان این اطلاعات را به دست آورد. در این جلسات معمولا همه دانشجوها هستند و می شود با گپ و گفت این اطلاعات را به دست آورد.
♦ شانس قبولی دانشجوهای غیر امیرکبیری در دانشگاه امیرکبیر چقدر است؟
اگر بخواهم واقع‌بینانه این را به شما بگویم، دانشگاهای شریف و امیرکبیر کمی ناسیونالیست هستند. یعنی بیشتر تمایل دارند دانشجوهای خودشان را بپذیرند. اما در دانشگاه‌های تهران و علم و صنعت کمتر چنین ملاکی در نظر گرفته می‌شود. به همین خاطر اگر شانس ورود به دانشگاه‌های تهران و علم و صنعت، پنجاه ـ پنجاه باشد، در امیرکبیر و شریف 70 به 30 است.
